“Tanrı, aranızdan önder olarak yarattıklarının mayasına altın katmıştır. Bu yüzden onlar baş tacı olurlar. ‘’ Platon Devlet
19 Mayıs 2008; Anadolu Ajansı’nın servis ettiği haberde Mustafa Kemal Atatürk’ün 11 kritere göre son yüzyılın en büyük lideri olduğu belirtiliyor. Söz konusu haber şöyle:
“Amerikalı tarihçi ve psikiyatrist Prof. Arnold Ludwig, dünyanın çeşitli siyasi önderlerinin başarı ve önem derecelerini sınıflandıran 11 ölçeğe göre, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ü, 20’nci yüzyılın en büyük lideri olarak nitelendirdi.’’ Dağın Arslanı; Siyasi Liderlerin Doğası kitabı ile dünya liderlerinin hayatlarını konu alan profesör; “sıfırdan ülke yaratmak, toprakları genişletmek, iktidarda kalınan süre, askeri başarı, sosyal tasarım gücü, ekonomik başarı, devlet adamlığı, ideoloji ortaya koyma, ahlaken örnek olma, siyasi miras ve ülkenin nüfusu” olarak belirlediği 11 kritere göre; Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü 20. Yüzyılın en etkili lideri olarak tanımlıyor.
Yine, lider sıralamasında ülkemizin de örnek göstermeyi pek sevdiği Time; 1999 yılında yayınladığı 20. Yüzyılın en etkileyici isimleri sıralamasında; Yüzyılın dehası Albert Einstein, Büyük Buhranı sona erdiren Franklin D. Roosevelt; Hindistan’ın bağımsızlığını pasif direniş ile kazanan Ghandi, WWW’nin (world wide web) fikir babası Tim Berners-Lee, saygı duruşuna sebebiyet veren oyunculuk yeteneği ile Marlon Brando, Marlboro’nun fikir babası reklamcı Leo Burnett, Ford’un kurucusu Henry Ford; Apple’ı sadece bir elma olmaktan çıkartan Steve Jobs ve daha nice isimlere saygı duruşunda bulunuyor.
Aslında birçok yazar, birçok düşünür ve birçok siyaset tarihçisi kendi öznel görüşleri ile birlikte liderleri belirler. Ancak tüm kriterler değişse bile, bazı kriterler belirleyici rol oynar: üstün hitabet ve muhakeme gücü. Bir liderde en büyük özellik tüm zamanlarda, tüm asırlar boyunca neredeyse aynıdır. Ve gerek bir mühendis olsun gerek bir politikacı; hepsi bu ortak özellikte birleşir.
Liderliğin mayasında, liderin kendi içinde taşıdığı kişilik özellikleri bir tarafa dursun, son yüzyıla şekil veren mesleklerden biri olan ve psikoloji, toplumun inşası ve sosyoloji alanında da etkin sonuçlar elde eden Halkla İlişkiler; bu konuyu ince bir mühendislik ile ele alır. Tabii ki PR, her konuda olduğu gibi elindeki tüm güçleri stratejisini kurgulayarak sahaya dizecek, ateş etmesi gereken anda ateş edecek ve algıyı bu noktada yönetecektir. Zira reklamın ve sosyal medyanın kayganlığa muktedir alanında; halka ilişkilerin lider iletişimini sahiplenmesi zaten beklenendir. Lider iletişiminde brief vermek için reklam ajansını çağıramazsınız, çağırırsanız da reklam ajansı alır inşaat projesinde sizi marka yüzünüz yapar, ata bindirip arsada koşturur. Bu olabilir. Tabii tercih edilen lider iletişimi buysa… İyi bir alternatif…
Sosyal medyada liderin kampanyasını yapamazsınız. Hesap yönetiminden ve interaktif olarak izleyiciler ile anlık paylaşımlarda bulunmaktan bahsetmiyorum. Kimse sizi, sırf sosyal medyada bulunuyorsunuz diye konuşmaz. Fake hesaplarınızdaki esprili paylaşımlar mı? Evet, komiklik bulaşıcıdır, viral etkisinin olması beklenendir. Tabii beklediğiniz buysa.
Lider iletişimi, işinin doğası gereği; nasıl bilirdiniz sorusuna ‘’iyi bilirdik’’ diyecek insan arayışı içindedir. Viral etki kritiktir. Bunun için her toplumun kendi sosyal seviyesine göre yıllar içinde oluşturduğu fikir önderleri; çok önemli iletişim araçları haline gelirler. Fikir önderleri gerek bir twitter fenomeni olsun, gerek bir tv programı sunucusu; önce lideri kendi kriterlerine göre değerlendirir, içselleştirebilir ve sempati duyarsa destekler. Bu nedenle kitle iletişiminde fikir önderini hedefleyerek algısını değiştirmek önemli bir başarı faktörüdür.
Kısaca özetlemek gerekirse; lider iletişiminde en önemli silahlar PR’ın elinde yer alır. Algı mühendislerinin en iyi işleri çıkarabileceği alanların başındadır. Halka ilişkiler ajansının danışmanlığında, hedef kitlesi karşısında; nasıl konuşması, ne söylemesi, ne söylememesi gerektiğinin farkında olan liderler, aynı zamanda hedef kitlenin algısını ölçümleyebilir, gündem yönetmenin inceliklerine vakıf olabilir; bağlı bulunduğu siyasi kurumun, yönetiminde olduğu şirketin ilerlemesinin yanı sıra büyümesini sağlar.
İyi uygulayıcılar ilerlemeyi, liderler büyümeyi getirir.
Bugün PR ajanslarının kurguladığı kimlikleri ve mesajları uygulayan liderleri gerek bir kriz basın toplantısında, gerek bir lansmanda ya da ödül töreninde görüyoruz. Hepsi PR ajansı tarafından gönderilmiş A4 metni okuyorlar, tüm paydaşlara teşekkür ediyorlar, krizli sorulara uygun biçilen yanıtları veriyorlar.
Fakat bu yeterli mi? PR ajansının sunduğu iletişim hizmeti kapsamı mı yeterli değil yoksa liderlik vasıfları mı? Bu soruyu cesaretle sormamız gerekiyor. Türkiye’nin gerek politikasına, gerek ekonomisine yön veren isimlere danışmanlık hizmeti veren profesyoneller olarak zaman zaman ‘’kral çıplak’’ demeye ihtiyacımız var.
Kötü liderler, sadece kendi değil, kurumunun da itibarını deniz seviyesine indirebilir. Kriz anlarında su doldurması gereken kovası kibrit çöpü doludur ve daha kötüsü, çalışanları tarafından acımasızca eleştirilir. Kutuplaşmanın merkez noktası olmayı, merkezde olma duygusu ile karıştırdığı için ise, ekvator çizgisinden ziyade San Andreas fay hattı gibidir. Keskin noktaları ne yazık ki kendisi ile bile birleşmez.
Kendi deneyimlerime göre, lider iletişimi için PR Ajansının kapısını çalmadan önce edinilecek 5 temel özelliği çıkarttım. Çünkü PR tek başına asla yeterli değildir, PR gücünü; sözcüklerinin altında yatan gerçek değerlerden alır. PR’cı olmak; yalancı olmak demek değil, var olan değerleri ve gerçeği toplumun algı ve inanış sistemi üzerinde kurgulamaktır. Ya da en azından, iyi bir PR’cı olmak, tam olarak bu demektir.
- ÖNGÖRÜ VE MUHAKEME YETENEĞİ
Geleceğin ekonomik dinamiklerini görmeden, şirketin içinde bulunduğu durumun doğru haritasını çıkartmadan sadece biz en iyisiyiz cümlesini kurarak kamuoyunda var olan liderler, algı yönetiminde ters uçan bir kuş gibidir. Ekonomi ile ilgili en küçük değişimlerden haberdar olmaları, bu değişim hakkında; önce kurumunun çıkarını daha sonra toplumun çıkarını gözeten açıklamaları yapmaları beklenir. Beklenmeyen ise; gazetecilerin olduğu bir alanda, rakipler hakkında uygunsuz cümleler kurulması ve yaşanan kriz hakkında kurumu zora sokacak fikirlerin beyan edilmesidir. Muhakeme yeteneği lidere mutlu çalışanlara sahip olmanın anahtarını da sunar. Ve mutlu çalışanlar, en büyük marka sözcülerinizdir.
I have a dream- Martin Luther King
- HİTABET GÜCÜ
Etkili konuşma sanatı, çöken kitle iletişim toplumunda hala birleştirici bir iletişim gücüdür. Yaşanan teknolojik gelişmeler, artan TV kanalları, çok ekranlı yaşama geçişimiz, sosyal medya kitle toplumunun çökmesine ve hedef kitlenin bireyler olarak değerlendirilme eşiğine gelmesine sebep olmuştur. Ancak iyi konuşan bir lider; her kanalda kendi cümlelerini paylaşacak kişilere erişebilir. Hitabet gücü ‘’ Ordular hedefiniz Akdeniz’dir İleri’’ diyen bir komutanda da olabilir, size bir İphone sunacak CEO’da da…
3.DEVRİMCİ BİR RUH
Var olan düzeni değiştirenler, dünyayı değiştirdiler.
Toyota CEO’su Akio Toyoda, hatalı arabalar ile ilgili gerçekleştirdiği basın toplantısında özür dilerken ağlıyor. İçten, samimi ve pişman.
- UZLAŞMA YETENEĞİ
İşte zor bir ünite daha… Uzlaşma yeteneği yöneticiliğin ego dağlarında çok zor görünen bir kuş türüdür. Ilıman iklimlerde yaşar, insancıldır ve renklidir. Bu nedenle ego dağlarının eritip, çiçek yetişecek bir iklime kavuşmak gerekir. Uzlaşma yeteneği; barış ve huzur getirir. Kendi kurumunda ve yönetimi altında olan bölümlerde uzlaşı ve karşılıklı dinlemeye dayalı lider ilişkileri, kamuoyunda örnek gösterilecek kurumlar ve şirketler çıkartır. Mutlu çalışanlardan bahsetmiş miydim?
- ADALET DUYGUSU, ETİK ANLAYIŞ
Adalet duygusu insanın var oluşundan itibaren sorguladığı duygular arasında gelir. Keza etik hakkında da dilerseniz Kant’tan bahsedebiliriz, dilerseniz Locke’dan… Ancak değişmeyen tek şey, insanoğlunun var oluş meselesinde adalet duygusunun dünyayı döndüren en önemli duygu olduğudur. Adaletli ve etik yönetim felsefesini benimseyen liderler, düşündüklerinin aksine yumuşak kalpli değil, fazlasıyla cesur kalbe sahip liderlerdir. Bu sistem içinde markasını yöneten liderlerin dünyaya sayısız iyilik yapan melekler olduğunu da söyleyebiliriz. Body Shop CEO’su Sophie Gasperment’i bu noktada saygı ile anmak gerektiğini düşünüyorum. “İyi bir amaç uğruna çabalamak” felsefesini benimseyen ve dünyadaki en büyük sosyal sorunlara özenle eğilen Gasperment’in iyilikte dünyada öncü olmak ile ilgili söyleyecek daha fazla sözü var.
Yukarıda bahsettiğim özelliklere sahip liderler, dünyayı şekillendirmeye devam ediyorlar. Yüzyıllara isimlerini yazdırıyorlar ve en önemlisi ise; arkalarında onlara inanan yüzlerce çalışan bırakıyorlar. İşte o yüzden önce liderlik vasıfları, daha sonra lider iletişimi. Bu nedenle Dünyanın en iyi PR ajansları; lider iletişimi yapanlar değil, bir liderin mayasındaki altını lider ile birlikte çıkaran usta mühendislerdir.